't Midwinterhoorn

In Noord-Twente bestaat nog een eigenaardig gebruik, het blazen op ’t Midwintershoorn. Dit geschiedt bijna gedurende den geheelen Kerstkring, n.l. te beginnen met den eersten Zondag van den Advent en te eindigen met het octaaf van Driekoningen.

De oorsprong van dit gebruik verliest zich in de grijze oudheid. Of het zijn Ontstaan te danken heeft aan het Joelfeest der heidenen of aan de gewoonte der Israëlieten, die door de tonen van de tuba - hoorn, bazuin, trompet - de gasten ter bruiloft noodigden, is niet opgelost en zal ook wel nimmer te achterhalen zijn.

Wat er van zij, de vreemdeling mag ’t geluid van den kersthoorn zonderling in de ooren klinken voor den Twentenaar heeft het een diepe symbolische beteekenis.

Wanneer hij in den stillen winteravond het stadsgewoel ontvlucht, zijn schreden richt naar dorp of buurtschap, dan klinkt dat eentonige, jodelend langgerekt geluid hem liefelijk in de ooren.

Treedt gerust die boerenwoning nader. Van den brommenden wachthond hebt gij niets te vreezen, want een jonkman bij de put voor ’t „boveneind” der woning staande, zal hem een gebiedend „koest hond” toeroepen. Trots het koude winterweer staat de stoere boerenzoon, zonder jas in zijn boezeroen. Hem deert de koude niet, integendeel, warme zweetdroppels hangen aan zijn haren of rollen langs zijn wangen. Vraag hem verlof ook op ’t Midwintershoorn te mogen blazen en gij zult begrijpen, wat hem transpireeren doet. Uw onmacht bekennend, geeft ge ’t hoorn terug en om ’t geluid te versterken, houdt hij ’t instrument boven de put en blaast met krachtige longen en bolle wangen, soms uren achtereen, want het streelt zijn ijdelheid een buurman de loei' te kunnen afsteken.

Bezie ’t hoorn wat nader, ’t Is door den jongen boer zelf vervaardigd van gekuipt vlier- of beukenhout. De twee uitgeholde helften, zijn met gespleten doornentakken weer stevig aan elkaar bevestigd. Het blaasinstrument, dat ongeveer een lengte heeft van een meter is op zijner lengte in een kwartcirkel omgebogen. Bij ’t uiteinde is de middellijn ongeveer een decimeter, ’t Mondstuk, dat schuin is afgesneden, wordt bij voorkeur gemaakt van éénjarige vlierloten.

Gemakshalve, of om welke reden dan ook, geeft de jonge boer aan den blikslager soms opdracht een hoorn voor hem te maken. Hij moge evenwel weten en begrijpen, dat het geluid op zoo’n instrument gemaakt, lang niet dat melodieuse, lieflijke en volronde heeft, dan uit een houten, eigen gemaakten kerstboom kan gehaald worden, en werkt onwillekeurig er toe mede, dat dit mooie gebruik dan spoedig zal uitsterven.

bron: vvv gids uit 1930